Aracı olanlar dikkat!

Samsun'da otopark işleten Mehmet Apaydın, trafikten men edilen veya edilmesi gereken, trafik kazalarında hareket kabiliyetlerini kaybeden ya da sürücüsüne teslim edilemeyen araçları 2005 yılından itibaren otoparkında muhafaza etti.

Araçların otoparka çekilmesi hizmetini de yapan Apaydın, 2010 yılında otoparkında muhafaza ettiği bu araçlar için İçişleri Bakanlığı aleyhine alacak davası açtı. Davalı idare, mahkemeye cevap dilekçesinde otopark ücretinin araç sahiplerince ödenmesi gerektiğini savundu. Bilirkişi raporunda ise taraflar arasındaki uyuşmazlığın 'saklama' (ardiye) sözleşmesinden kaynaklandığı, sözleşmeden doğan ücret alacağı olduğu, ancak saklama konusu şeyin teslim edilmesi durumunda bu alacağın istenebileceği belirtildi. Mahkemenin davayı reddetmesi ve Yargıtay'ın kararı onaması üzerine Apaydın, 4 Ağustos 2015 tarihinde AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.

MÜLKİYET HAKKI İHLALİ KARARI

Başvuruyu 8 Ocak'ta görüşen AYM, Anayasa'nın 35'inci maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verdi. Kararın bir örneği ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara 3'üncü Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderildi. Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan gerekçeli kararda, idarenin talebiyle araçların otoparkta muhafaza edilmesinin başvurucu yönünden önemli bir külfete yol açtığına işaret edildi. Kararda, "Başvurucu böylelikle belirli bir süre boyunca ticari faaliyeti kapsamındaki otoparkından -en azından kısmen- dilediği gibi yararlanamamıştır. Otopark işleten başvurucu, idarenin talep ettiği araçları muhafaza etmesi sebebiyle otoparkının bir kısmı bakımından başka kişilerle hukuki ilişkide bulunamamıştır. Başvurucunun üstlendiği bu külfetin karşılığında ücret ödenemeyeceğini öngörebilmesi ise bazı durumlarda ücret talep edilebileceğini belirten söz konusu kanun hükümleri dikkate alındığından mümkün görülmemiştir" denildi.

'KAMU SORUMLULUĞUNDAKİ KÜLFETİN YÜKLENMESİ ORANTISIZ'

AYM, derece mahkemelerinin verdiği kararlarda, başvurucunun çekme ücreti ile otopark ücretini araç malikinden veya haciz sonrası satış bedelinden tahsil edebileceğinin belirtildiğini, ancak somut olayda araçların muhafazasını talep edenin idare olduğunun dikkate alınması gerektiğini vurguladı. Kararda şöyle denildi:

"Fiilen el konulan aracın malikleri ve diğer sorumluları ile idare arasında bir hukuki ilişki söz konusu olup derece mahkemelerinin kabulüne göre saklama sözleşmesi başvurucu ile idare arasındadır. Dolayısıyla başvurucunun aralarında doğrudan hukuki bir ilişki bulunmayan üçüncü kişilerle muhatap kılınması yüklenen külfeti hafifletmediği gibi, derece mahkemeleri bu yöndeki değerlendirmenin herhangi bir hukuki dayanağını da göstermemişlerdir. Bu çerçevede icra süreci veya diğer ilgili idari ya da adli süreçlerin yönetimi, gözetimi ve denetimi ile sorumlu kamu makamlarının kendi sorumluluğu altındaki bir külfeti başvurucuya yükletmesi müdahaleyi orantısız kılar. Sonuç olarak idare tarafından fiilen el konulan araçların başvurucunun otoparkında muhafaza edilmesine rağmen ücret ödenmesine gerek olmadığı yönündeki derece mahkemelerinin kararlarında konu ile ilgili ve yeterli bir gerekçe bulunmamaktadır."