Obsesif kompulsif bozukluk problemine dikkat

Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, obsesif kompulsif bozukluğun (OKB), tekrarlayıcı davranışlar (kompülsiyonlar) ve sıklıkla bunlara öncülük eden mantık dışı düşünce ve korkuların (obsesyonlar) istemsiz olarak insanın zihnini işgal ettiği bir ruhsal bozukluk olduğunu belirtti.

Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, OKB de kişi çoğu zaman takıntılarının mantıklı olmadığını fark ettiğini ve engellemeye çalıştığını ancak bunu başaramadığını ifade ederek, “Bu çaba esnasında stres ve anksiyetede artış olur. Sonuçta kişi bu anksiyeteye yenilir ve saçma olduğunu bilse bile belli bir davranış ya da düşünceyi kullanarak bu anksiyeteyi yok etmeye çalışır. OKB genellikle bir tema etrafında şekillenir, örneğin: mikropların neden olacağı kirlenmeden duyulan korku gibi. Hastalar, kirlenme korkusunu hafifletmek için, acıyıncaya ya da yara oluncaya kadar defalarca el yıkamaktan kendilerini alamayabilirler. Rahatsız eden düşünceleri göz ardı etme veya kurtulma çabalarına rağmen, düşünceler ve dürtüler sürekli geri döner. Böylece ritüel benzeri tekrarlayıcı davranış dizileri ortaya çıkar. OKB’nin özelliği olan bu kısır döngüdür” diye konuştu.

OKB Belirtileri Nelerdir?

Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, “Obsesif-kompulsif bozukluk belirtileri genellikle obsesyon ve kompulsiyonları içerir. Ancak, sadece obsesyonların veya sadece kompulsiyonların görüldüğü durumlar da olabilir. OKB’li insanların yaklaşık üçte biri ani, kısa, aralıklı hareketler veya sesler (tikler) içeren bir bozukluğu da sahip olmaktadır.

OKB de görülen takıntılı düşünceler (obsesyonlar) stres veya anksiyeteye neden olan yineleyici, kalıcı veya istenmeyen düşünceler, dürtüler ve görüntülerdir. Bir kompulsiyon veya ritüel yaparak bunlardan kurtulmaya çalışabilirsiniz. Bu takıntılar, tipik olarak, başka şeyler düşünmeye veya yapmaya çalıştığınızda araya girerler” diye konuştu.

Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, takıntılar sıklıkla belirli bir temaya sahip olduğunu anlatarak açıklamasını şöyle sürdürdü;

“ Kirlenme veya pislik korkusu, Düzen ve simetri takıntısı, Kendinize veya başkalarına zarar vermekle ilgili agresif veya dehşet verici düşünceler, Saldırganlık veya cinsel veya dini konular dahil istenmeyen düşünceler.

Takıntı Bulgu ve Belirti Örnekleri: El sıkışarak veya başkalarının dokunduğu nesnelere dokunarak kirlenme korkusu, Kapıyı kilitlediğinize veya fırını kapattığınıza dair şüpheler, Nesneler düzenli olmadığında veya belirli bir yöne baktığında yaşanan yoğun stres, Kendinizi veya başka birini incitme imajları, Müstehcen kelimeleri yüksek sesle söyleme veya uygunsuz bir şekilde hareket etme düşünceleri, El sıkışma gibi takıntıları tetikleyebilecek durumlardan kaçınmak, Zihninizde tekrar eden hoş olmayan cinsel görüntülerin yaşattığı stres.

OKB kompulsiyonları, yapmak zorunda olduğunuzu hissettiğiniz yineleyici davranışlardır. Bu yineleyici davranışlar, takıntılarınızla ilgili anksiyetiyi önlemek veya azaltmak veya kötü bir şeylerin olmasını engellemek içindir. Ancak, takıntılar zevk vermez ve sadece anksiyeteden geçici bir kurtuluş sunar.

Takıntılı düşüncelere sahip olduğunuzda anksiyetenizi kontrol altına almaya yardımcı olan kurallar veya ritüeller de oluşturabilirsiniz. Bu kompulsiyonlar sıklıkla korku duyulan olayı engelleme ile rasyonel bir şekilde bağlantılı değildir.

Takıntılarda olduğu gibi, kompulsiyonlar da tipik olarak temalara sahiptir. Örneğin: Yıkama ve temizleme, Sayma, Kontrol etme, Talepkar güvenceler, Katı bir rutini takip etmek, Düzen, Kompulsiyon bulguları ve belirtileri örnekleri: Cildiniz soyuluncaya kadar el yıkama, Kilitli olduklarından emin olmak için kapıları sürekli olarak kontrol etmek, Kapalı olduğundan emin olmak için fırını sürekli olarak kontrol etmek, Belirli düzenlerde saymak, Bir dua, kelime veya ifadeyi içinizden tekrarlamak, Yiyecek kutularınızı aynı yöne bakacak şekilde düzenlemek. Belirtiler genellikle kademeli olarak başlar ve yaşam boyunca şiddeti farklılık gösterme eğilimindedir. Belirtiler genellikle daha çok stres yaşandığı zamanlarda şiddetlenir. Yaşam boyu bir bozukluk olarak kabul edilen OKB çok şiddetli ve zaman alıcı hale gelerek normal yaşam akışını bozabilir. Çoğu yetişkin, obsesyon ve kompulsiyonlarının bir anlam ifade etmediğinin farkındadır, ancak durum her zaman bu şekilde değildir. Özellikle çocuklar obsesyonlarının anlamsız olduğunu kabul etmeyebilir.”