'Sprey aşı' salgını bitirmede önemli rol oynayabilir
Bir yıldan uzun süredir koronavirüsle mücadele kapsamında geliştirilen aşılara alternatif geldi.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Türkiye'de klinik çalışmalarının başlayacağını duyurduğu ve "Yeni bir teknik" dediği sprey (nazal) aşılar büyük umut yarattı. Konuyla ilgili konuşan uzman, "Spreyi herkes kendine uygulayabilecek. Taşıması ve kullanması oldukça kolay. Her yaş grubuna uygun ve salgını bitirmede çok etkili olabilir" ifadelerinde bulundu.
Uzun süredir mücadele edilen koronavirüs ile ilgili ülkeler tarafından geliştirilen aşılar tüm dünyada büyük umut oldu. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın Türkiye'de klinik çalışmalarının başlayacağını duyurduğu sprey aşıların bulaşmayı önleyeceği tahmin ediliyor.
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İsmail Balık, sprey yani 'nazal' aşıların sağlayacağı avantajlarından şöyle bahsetti: "Solunum yolu virüsleri, burun ve ağız mukozası yoluyla vücuda girerler ve bağışıklık sistemimiz bu virüslerle mücadeleyi ilk giriş noktası olan burnumuzdaki fiziksel bariyerlerler, yani silyalar (kılsı yapı), ikinci olarak lokal bağışıklık faktörleriyle sürdürürler. İşte sprey aşı burada devreye girecek."
GENEL AŞILARDA VİRÜSÜN VÜCUDA ALINMASI TAM OLARAK ENGELLENEMİYOR
Hürriyet'in haberine göre, sprey sayesinde lokal antikor oluştuğunu söyleyen Balık, "Bu aşı burundan, yani virüsün doğal yoldan girdiği yerden verildiğinde, bağışıklık sistemi lokal antikorları oluşturuyor. Bu lokal antikorlar virüs ile karşılaştığımızda daha burun ve ağız aşamasındayken virüsün vücuda yayılmasını engelliyorlar. Bu nedenle sprey (nazal) aşılar, şu andaki aşıların yapamadığını da yapıyor. Yani virüsün bulaştırılmasını da engelliyorlar. Şu anki aşılar kas yoluyla verildiği için sadece genel antikor oluşturuyor. Genel antikor oluşturduğu için de virüsün vücuda alınması tam engellenemiyor. Virüs girdiğinde bu aşılarla hastalık ve ağır hastalık yapması engelleniyor. Vücudun içinde yayılmasını engelliyorlar. Ama kişinin burnunda ve boğazında virüs bulunduğundan bu kişiler virüsü başkasına bulaştırabiliyorlar.
HER YAŞ GRUBUNA UYGUN OLACAK
Teoride bu aşıların başarılı olduğunu söyleyen proseför, "Bu nedenle sprey aşılar teorik olarak salgını önlemede çok daha yüksek başarı beklenen bir aşı çeşididir. Tabii ki faz çalışmalarının sonunda ne kadar etkili olacağı görülecek, çünkü bu teorik olarak böyle. Az sayıda da olsa sprey aşı denemeleri var. Ancak sprey aşı başarılı olursa salgını sonlandırmada en etkili olacak aşı tipidir. Aşıların kimlere uygulanacağı ile ilgili konu klinik araştırmalarla belirlenir. Teorik olarak sprey aşı her yaş grubuna kullanılabilir. Burundan püskürtme metodu ile yapılabilir.Kişi kendine de uygulayabilir. Klinik çalışmalar sırasında görülecektir. Buruna mı, boğazın arkasına mı püskürtülecek yoksa ikisine birden mi, bu çalışmalar sonucunda ortaya çıkacak."
TAŞIMASI VE SAKLAMASI OLDUKÇA KOLAY
Sprey aşının uygulama için basit bir aparatta olması bekleniyor. Taşıma ve saklama koşullarının da diğer aşılara göre çok daha kolay olacağı tahmin ediliyor.
Prof. Dr. Balık, sprey aşı çalışmasının Türkiye'de yapılmaya başlandığını söyleyerek şu sözlere yer verdi:
"Türkiye'de çok sayıda farklı tipte aşı çalışması var. Sprey aşı da bunlardan biri. Aşı tipleriyle ilgili dünyada yapılan denemelerin tümü Türkiye'de de yapılıyor. Aşı tiplerinin çeşitliliği açısından en fazla çalışmanın yapıldığı ülkelerden biriyiz. Ama maalesef hala üretime geçecek aşamada olan, faz çalışmaları bitmiş olan aşımız yok. Üretim hedefine en yakın aşı Kayseri'de başlatılan inaktif aşı. Sonbaharda üretime geçebilecek durumda olacağını düşünüyorum."
BU YENİ TEKNİK DÜNYADA BİR İLK OLACAK
Bilim Kurulu toplantısından sonra açıklamada bulunan Bakan Koca sprey aşı ile ilgili şu ifadelere yer vermişti:
"Aşıda yeni bir teknik söz konusudur. Bu yeni teknikte aşının burundan sprey olarak uygulanması amaçlanmaktadır. İntranazal Kovid aşısı denilen bu aşının da çok yakında Faz-1 çalışmalarına başlanacak. Türk bilim insanlarının bu girişimi sonuçlanırsa, bu, dünyadaki ilk İntranazal Kovid aşısı olacak. Üretim verimliliği son derece yüksek olan bu aşıdan sadece 1 tesiste, yılda 250 milyon doz üretilebilecek."
